Topjurist fileert politiek geroep om vertrek PG: ‘Rechterlijke macht is geen speelbal’
| waterkant | Door: Redactie
De in Suriname verblijvende rechtsgeleerde mr. Hugo Fernandes Mendes is bij Radio Stanvaste ingegaan op de oproepen tot vertrek van de procureur-generaal (PG) Garcia Paragsingh.
Fernandes Mendes legde uit dat de PG volgens de grondwet bij uitsluiting verantwoordelijk is voor opsporing en vervolging van alle strafbare feiten, samen met officieren (en hoofdofficieren) van justitie en in samenwerking met de politie. Dat is de zogeheten zwaardmacht van de staat, maar streng gereguleerd in de rechtsstaat: vervolging is exclusief voorbehouden aan het Openbaar Ministerie; niet ieder orgaan kan dat. De PG staat als hoogste opsporingsautoriteit aan het hoofd van dat apparaat.
Benoeming verloopt via de regering (de president speelt een rol), maar binnen de rechterlijke kolom met selectieprocedures die politieke beïnvloeding moeten weren. Leden van de rechterlijke macht – waar de PG toe behoort – zijn voor het leven benoemd en politieke interventie in opsporing en vervolging is grondwettelijk verboden.
“Eisen om de PG te laten aftreden horen niet in een democratie,” aldus Fernandes Mendes. Hij wijst erop dat veel instituties (Rekenkamer, Staatsraad, enz.) de laatste jaren zijn verzwakt, maar dat de rechterlijke macht relatief onbesmet bleef en dus beschermd
Formeel kan de regering een lid van de rechterlijke macht (dus ook de PG) ontslaan, maar alleen bij uitzonderlijke gronden: bijvoorbeeld strafrechtelijke veroordeling, faillissement, onbekwaamheid (bijv. onder curatele), of evidente, langdurige misdragingen die de functie onverenigbaar maken. Dat is in Suriname nog nooit gebeurd. Dus niet omdat men het oneens is met vervolgingsbeslissingen.
“Over individuele strafzaken zouden politici terughoudend moeten zijn; rechters vormen bovendien de check op het OM door onafhankelijk te oordelen.
Op vragen over achterstanden en klachten dat zaken “blijven liggen”, zegt Fernandes Mendes dat het OM kampt met financiële en personele tekorten, bijvoorbeeld een gebrek aan financieel deskundigen in complexe fraude-dossiers. Zijn aanbeveling: meer transparantie en uitleg door OM en minister van Justitie, en capaciteitsversterking. Veel wordt reflexmatig “op het bord van de PG” gelegd, wat tot frustratie leidt, maar vervolgingskeuzes liggen primair bij officieren van justitie.
Waar kunnen burgers of organisaties terecht met klachten over de PG? Binnen de rechterlijke kolom zelf. In de praktijk kloppen mensen aan bij DNA of de president, maar politiek zou zich niet over individuele zaken moeten uitlaten. Over het idee van twee PG’s is hij helder: dat lost niets op; versterk liever de basis met meer officieren en specialisten. “In een leger heb je meer soldaten nodig dan generaals.”
De recente discussie is mede aangezwengeld door een memorandum van inheemse organisaties, aldus Fernandes Mendes. Hij zegt hun frustratie te begrijpen over grondenrechten en aantasting van het leefgebied (concessies, houtkap), maar dat is een politieke opdracht: regeringen moeten daar eindelijk oplossingen voor bieden. De PG onderzoek en vervolgt enkel strafbare feiten; dat is zijn of haar grondwettelijke taak.
| waterkant | Door: Redactie
