Blog Verkiezingen Suriname (5): ‘Brood en spelen’

[PODCAST (5)] – Fietsen uitdelen aan kiezers om ze aan je te binden. In Suriname kan het. We waren er op zondagmorgen getuige van. In partijcentrale De Olifant, van de VHP van president Chan Santokhi werden 1.700 mountainbikes gratis uitgedeeld aan burgers en aanhangers. De sfeer was goed en het ging ook om een mooie stunt: met het staatshoofd al fietsend voorop slingerde een lange lint aan oranje fietsers zich door Paramaribo. 

Alles verliep ordentelijk en er waren soms een paar valpartijen. Sommige fietsers weken van de route af en reden vrolijk met hun nieuwe aanwinst naar huis. Of ze op

Santokhi zullen stemmen, dat is onduidelijk, want verkiezingen zijn in Suriname net zo geheim als in Nederland. Deze verkiezingsstunt valt ook niet te vergelijken met campagnestunts in Nederland. Bij ons is het ongewoon om spullen van waarde uit te delen aan kiezers, omdat partijen anders het verwijt zouden krijgen niet integer te zijn.

De Surinaamse context is echter anders. Hier geldt dat men er over het algemeen geen erg in heeft als er cadeautjes worden uitgedeeld. Veel mensen zijn al lang erg blij met een splinternieuwe fiets. We kunnen het hen niet kwalijk nemen: economisch gezien merken we dat velen het

hier het moeilijk hebben. Het dagelijks leven is duurder geworden en de Surinamers worden er niet veel rijker op. In die zin keken we er ook niet van op dat de VHP op een bijeenkomst in Nickerie roti en barra’s uitdeelde. Toegegeven: we hebben ook een hapje meegegeten. 

In dezelfde plaats waren we getuige van de uitgifte van grondbeschikkingen. Dat zijn percelen die door de staat aan burgers worden uitgedeeld. Echter, veel mensen stonden al jarenlang in de wachtrij voor een nieuw stukje grond of om het perceel van hun ouders of grootouders te kunnen overnemen. Santokhi kwam naar Nickerie om grond uit te geven. Tijdens een speciale ceremonie kregen vijf burgers een grondcertificaat, dat onvervreemdbaar is. De overige wachters volgen nog. 

Een andere uitspraak van Santokhi herinner ik me nog goed: ‘Iedereen gaat rijk worden.’ Als je dit letterlijk neemt, zou je kunnen denken dat het gaat om een goedkope verkiezingsbelofte of een wassen neus, maar dat klopt niet helemaal. De president lanceerde vorige week het programma Royaly’s voor Iedereen (RVI), waarin wordt geregeld dat alle Surinamers die voor 1 januari 2025 geboren zijn een royalty krijgen van 750 Amerikaanse dollar. Alleen de 60-plussers mogen dit bedrag van de bank afhalen, de jongere groepen moeten er tien jaar verplicht mee sparen, met een hoge rente. 

Het geld komt uit het zogenoemde ‘Blok 58’, de gevonden oliebron die voor de kust van Suriname ligt en die vanaf 2028 inkomsten zal geven. Los van dat alle burgers een bedrag krijgen, zal de staat ook een aanzienlijk deel van deze inkomsten aan schuldeisers betalen, zoals de Oppenheimer investeringsbank en de Volksrepubliek China. Verder blijft er dan nog geld over voor overige uitgaven voor onder meer betere zorg, onderwijs, infrastructuur en de economie. Als er nieuwe putten worden ontdekt, zullen die inkomsten daar bij opkomen, aldus Santokhi. 

Surinaamse politici staan erom bekend in verkiezingstijd grote beloften te doen. In combinatie met het uitdelen van geschenken – zoals een maaltijd of een fiets – zorgt voor het aloude effect van ‘brood en spelen’. In de Romeinse Tijd hielden de keizers en senatoren van Rome het volk ‘koest’ door ze in het Colosseum en het Circus Maximus gratis spelen, en entertainment aan te bieden. In die zin doen de Surinaamse politici anno 2025 enigszins hetzelfde, want het volk mort, en dan met name over hun president. We horen van allerlei burgers dat ze niet op hem gaan stemmen omdat ze vinden dat hij te goed voor zichzelf en zijn friends and family zou hebben gezorgd. 

Niettemin zagen we een president die aan de gewone mensen uitlegde wat hij verkeerd heeft gedaan, hoe hij heeft geprobeerd het land weer op de rit te krijgen qua schuldenproblematiek en welke plannen en visie hij heeft om van Suriname een welvarende olienatie te maken. Groei is daarbij het toverwoord. Maar lukt het ook om herkozen te worden? We gaan het zien. In de komende dagen zijn we bij andere politieke partijen te gast. We zullen dan merken of die ook zo aan brood en spelen doen.

Kemal Rijken

Kemal Rijken is journalist, schrijver, presentator, historicus en politicoloog. Voor de verkiezingen van 25 mei 2025 reist hij af naar Suriname om verslag te doen in een blog op Waterkant.Net. Samen met collega Chris Aalberts maakt hij ‘Verkiezingen in Suriname, een podcast’ waarin ze vertellen van hun bevindingen in het land en op de actualiteit ingaan.

Rijken is werkzaam in Nederland en daarbuiten. Eerder schreef hij verschillende boeken, waaronder ‘Monarchie, koningshuizen in Europa vanaf 1940, geschiedenis, uitdaging