Suriname: een vruchtbare bodem voor een eigen psychotherapie
| starnieuws | Door: Redactie
Suriname is al eeuwenlang een samenleving waar talloze culturen elkaar ontmoeten. Zij hebben allen hun taal, tradities en levenswijze meegebracht. Samen bieden zij een unieke basis voor de geestelijke gezondheidszorg. Toch is
de psychotherapeutische praktijk in Suriname grotendeels gebaseerd op westerse methoden, vooral die uit Nederland. Deze therapievormen zijn vaak zonder wezenlijke aanpassing overgenomen, waardoor ze niet altijd aansluiten bij de culturele en spirituele realiteit van Surinamers. De meeste therapeuten zijn geschoold in Europese benaderingen en minder vertrouwd met inheemse of traditioneel culturele vormen van heling.Verborgen culturele invloeden in Europese therapievormenOpmerkelijk is dat veel Europese behandelmethoden onbewust elementen bevatten die overeenkomen met niet-westerse vormen van heling. In moderne therapieën speelt bijvoorbeeld het verkrijgen van inzicht in ingrijpende levensgebeurtenissen een centrale rol, vaak ondersteund door technieken die diepe concentratie of tranceachtige toestanden oproepen.
Een duidelijk voorbeeld is Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR), ontwikkeld door Francine Shapiro. Zij ontdekte dat ritmische oogbewegingen een toestand van geconcentreerde aandacht kunnen opwekken - een vorm van zelfhypnose - waardoor verdrongen herinneringen en emoties toegankelijk worden. Deze methode vertoont sterke gelijkenissen met traditionele rituelen waarin trance en herbeleving centraal staan. Zulke parallellen tonen aan dat de scheidslijn tussen ‘wetenschappelijke’ en ‘spirituele’ heling vaak dunner is dan gedacht.Traditionele Surinaamse vormen van helingBinnen Suriname bestaan van oudsher spirituele en gemeenschapsgerichte vormen van therapie die eveneens gericht zijn op herstel van psychisch evenwicht. Een bekend voorbeeld is de Wintipree, een rituele bijeenkomst binnen de Winti-traditie. Tijdens deze ceremonie komt de gemeenschap samen in dans en trommuziek; de hulpzoekende raakt in trance en ervaart bewustwording van verdrongen emoties. De ervaring wordt gedragen door de gemeenschap, waardoor heling niet alleen individueel, maar ook collectief plaatsvindt. Ook andere tradities, zoals Ayurveda, sjamanisme, Javanisme en boeddhistische en islamitische geneeswijzen, bevatten rijke inzichten in de samenhang tussen lichaam, geest en omgeving. Deze kennis is diep verankerd in Surinaamse gemeenschappen en biedt een spirituele dimensie die in veel westerse therapieën ontbreekt, maar voor velen essentieel is voor echte heling.De noodzaak van onderzoek en integratieWat Suriname nodig heeft, is een psychotherapie geworteld in eigen bodem: wetenschappelijk onderbouwd, maar ook cultureel herkenbaar, spiritueel gevoed en sociaal ingebed. Dat vraagt om samenwerking tussen overheid, zorgverleners, spirituele leiders en ervaringsdeskundigen. Traditionele kennis hoeft niet te worden verdrongen, maar kan juist worden verweven met moderne psychologische inzichten. Onderzoek naar de therapeutische principes in lokale praktijken is essentieel. Zo kunnen de werkzame elementen van culturele behandelwijzen worden geïntegreerd in bestaande therapievormen. Dit zou niet alleen leiden tot een meer holistische en cultureel sensitieve geestelijke gezondheidszorg, maar ook bijdragen aan de rehabilitatie van traditionele geneeswijzen, die sinds de koloniale tijd vaak ten onrechte als bijgeloof of kwakzalverij zijn bestempeld.De kracht van verbindingDe grootste kans ligt in het bundelen van beide werelden. Door traditionele wijsheid te verbinden met wetenschappelijke psychotherapie kan Suriname vernieuwende vormen van geestelijke gezondheidszorg ontwikkelen — zorg die niet alleen het hoofd, maar ook het hart, de ziel en de gemeenschap aanspreekt. Steeds meer professionals, binnen én buiten Suriname, pleiten voor zo’n inclusieve benadering. Samenwerking tussen zorginstellingen en spirituele leiders kan bruggen slaan, waardoor Suriname zelfs een voorbeeldland kan worden op het gebied van interculturele psychotherapie. Daarnaast is open communicatie onmisbaar. Voorlichting via lokale media kan helpen om stigma’s te doorbreken en waardering te vergroten voor traditionele geneeswijzen.Een toekomst vol potentieDe fundamenten zijn aanwezig. Suriname bezit de wijsheid, de diversiteit en de creativiteit om eigen, herkenbare vormen van psychotherapie te ontwikkelen. Wat nodig is, is moed, samenwerking en de bereidheid om buiten bestaande kaders te denken. Door traditionele Surinaamse helingswijzen te integreren met hedendaagse wetenschappelijke kennis kan een nieuwe visie op geestelijke gezondheid ontstaan: één waarin wetenschap en spiritualiteit elkaar ontmoeten, en de mens in zijn volle breedte wordt gezien.Dr. Headly R. Binderhagel
| starnieuws | Door: Redactie
