Premier De Croo geeft speech voor lege zaal op klimaattop: "Vertekend beeld, echte werk gebeurt achter de schermen"
| snc.com | Door: Tim Verheyden, Dorien Vanmeldert
In een populair bericht op sociale media is te zien hoe premier Alexander De Croo (Open VLD) zijn toespraak op de Klimaatconferentie in Glasgow hield voor een nagenoeg lege zaal. "Weggesmeten belastinggeld" of "een zielige vertoning" klinkt het vanuit enkele oppositiepartijen. Andere mensen vinden dat "het niemand interesseert" wat België op de Klimaatconferentie te vertellen heeft. Wat is de context bij de foto’s en hoe gaat het er echt aan toe op zo'n bijeenkomst?
Voor alle duidelijkheid, de foto's zijn echt. Premier Alexander De Croo hield dinsdagnamiddag zijn speech op de VN-klimaattop in Glasgow voor een nagenoeg lege zaal. De speech
De man die de beelden op sociale media plaatste, maakte van enkele milliseconden gebruik om het beeld stil te zetten en een screenshot te nemen. De lege zaal kwam immers amper in beeld.
De persoon in kwestie vraagt zich onder meer af waarom de media beweren dat De Croo "voor andere wereldleiders" spreekt, maar dat er in feite niemand in de zaal zit (wat niet onjuist is, onder meer hier bij VRT NWS
Dat weggesmeten belastinggeld is absoluut niet waar, horen we in diplomatieke kringen. Het is een goed teken dat de zaal leeg is, want dat wil zeggen dat regeringsmedewerkers, politici en commissieleden van de Europese Unie aan het werk zijn. Maar hoe gaat zo'n klimaatconferentie nu precies in zijn werk?
Voor de schermen
De klimaatconferenties van de Verenigde Naties (VN) zijn jaarlijks terugkerende conferenties met betrekking tot de klimaatverandering. Dit jaar moet er in tegenstelling tot de klimaattoppen van 2009 en 2015 geen nieuw klimaatakkoord bereikt worden tussen alle deelnemende landen. Het is eerder een vernieuwing en scherpstelling van de doelstellingen uit het Parijse akkoord van 2015.
In diplomatieke kringen heet de klimaatconferentie COP, wat staat voor "Conference Of The Parties". Die partijen slaan op de landen die het raamverdrag over klimaatverandering van de Verenigde Naties hebben ondertekend. Deze editie is de 26e, vandaar COP26.
De boodschap is op zo'n moment belangrijker dan een volle zaal
Aan het begin van de conferentie zit de plenaire zaal vol en daarna begint het werk achter de schermen. Regeringsleiders komen enkel terug om op het podium hun speech te geven. "De politici leggen in het begin allemaal een politieke verklaring af over klimaatdoelstellingen, over bijvoorbeeld CO2-uitstoot en steenkoolgebruik, waarna de technische onderhandelaars het overnemen binnen het mandaat dat ze van de politici kregen", vertelt VRT-buitenlandjournalist Stijn Vercruysse, die dit jaar de Klimaatconferentie in Glasgow volgt.
De boodschap is op zo'n moment belangrijker dan een volle zaal. Het is een momentum voor regeringsleiders om opgepikt te worden door nationale en internationale media.
Onderstaande Instagrampost brengt dat eerste mediagenieke gebeuren van de klimaattop in beeld. Van een groepsfoto van alle wereldleiders tot toespraken van onder andere de Britse premier Boris Johnson. (Lees verder onder het bericht.)
Ondertussen hebben heel wat prominente politici zoals de Amerikaanse president Joe Biden de Klimaatconferentie alweer verlaten. Dat de regeringsleiders naar huis zijn, is eerder een goede zaak, aldus Stijn Vercruysse: "Normaal komen ze ook niet naar COP's, alleen naar de hele belangrijke, om de onderhandelingen kracht bij te zetten. In het verleden kwamen de regeringsleiders al eens op het einde van de conferentie aan bod, maar dat deed de klimaattop vaak mislukken."
Een voorbeeld daarvan is de klimaattop van 2009 in Kopenhagen. Regeringsleiders als de toenmalige Amerikaanse president Barack Obama en de Belgische premier Yves Leterme (CD&V) kwamen toen op de laatste dagen van de conferentie aan. Hoewel het uiteindelijk tot een compromis kwam, was dat zeer beperkt. Zo waren er geen concrete cijfers afgesproken om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Achter de schermen
Na de publieke verklaringen van de regeringsleiders, nemen de technische onderhandelaars het dus van hen over achter de schermen.
"Achter de schermen van zo'n klimaattop treed je een universum binnen van verschillende formele en informele vergaderingen", vertelt de hoofdonderhandelaar van de Belgische delegatie Peter Wittoeck ons aan de telefoon vanuit Glasgow. "Op basis van een beeld van een lege zaal besluiten dat hier niets gebeurt, is niet correct. Er zijn hier twee grote plenaire zalen voor onder meer toespraken en tientallen kleine zaaltjes voor commissies en vergaderingen. In de wandelgangen gonst het van de bedrijvigheid."
Peter Wittoeck, hoofdonderhandelaar voor de Belgische delegatie
De Belgische delegatie bestaat trouwens niet alleen uit ministers, onderhandelaars en ambtenaren, maar onder meer ook uit middenveldorganisaties, NGO’s en ook de zogenoemde klimaatjongeren.
Op basis van een beeld van een lege zaal besluiten dat hier niets gebeurt, is niet correct
"Landen onderhandelen hier niet elk apart met elkaar om tot een consensus te komen over bepaalde thema’s. Wel is er een Europees onderhandelingsteam met vertegenwoordigers van alle EU-landen, dat de gesprekken voert met de andere deelnemende landen. Voor ons land zitten daar vier Belgische vertegenwoordigers in", vertelt Wittoeck.
Knopen doorhakken
"Volgende week, als er in het beste geval een consensustekst over het klimaatplan wordt voorgelegd, zal de grote plenaire zaal weer vol zitten", zegt Peter Wittoeck nog. "Normaal wordt die tekst vrijdagavond gepresenteerd om 18 uur. Maar als er geen tekst is, dan wordt de klok stilgezet en werkt men een paar dagen en nachten door tot zondagavond om de tekst klaar te krijgen."
Voor die laatste dagen nemen de verschillende ministers van Leefmilieu en Klimaat de onderhandelingen over. "Ze hakken de knopen door die de onderhandelaars niet konden doorhakken. Die laatste dagen zijn de cruciale dagen. Dan zijn de politici écht nuttig", verduidelijkt jounalist Stijn Vercruysse.
Cruciale conferentie
De ene top is trouwens ook de andere niet. Het grote verschil is dat er op dit soort klimaatbijeenkomsten veel wordt onderhandeld achter de schermen om tot een verdrag of een uitkomst te komen. Bij die onderhandelingen zijn, zoals gezegd, geen regeringsleiders aanwezig. Hun rol is louter ceremonieel. Bij een NAVO-top bijvoorbeeld gebeuren de onderhandelingen vaak op voorhand en zijn de regeringsleiders wel betrokken. De top is eerder de ceremoniële afsluiter.
En onderhandelen is net wat er nog veel moet gebeuren op deze klimaattop. Zo waren de vooraf ingediende klimaatvoorstellen van heel wat landen niet goed genoeg. "Er is ook maar weinig tijd om ze te verbeteren", stelt Stijn Vercruysse. "Binnen twee jaar komt er een evaluatie en dit jaar moet iedereen al proberen betere voorstellen in te dienen."
Of iedereen dat doel zal bereiken, is nog af te wachten. Donderdagavond klopte onze Vlaamse regering haar klimaatplan af.
Daarnaast zijn de rijkere landen hun belofte om vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar aan arme landen te schenken nog niet helemaal nagekomen. Met dat bedrag zouden armere landen zichzelf beter kunnen beschermen tegen de klimaatverandering. De belofte moet de komende dagen herbekeken worden. De klimaattop van dit jaar is dan iets minder belangrijk dan die van 2015, er moeten nog heel wat cruciale knopen doorgehakt worden.
| snc.com | Door: Tim Verheyden, Dorien Vanmeldert
