Economische ontwikkelingen olie- en gas en spin-off vergen modernisering rechtspraak
| starnieuws | Door: Redactie
Gerold Sewcharan Het Surinaamse stelsel dat met rechtspraak is belast, zoals wij dat heden ten dage kennen, dateert uit 1935. Suriname telde toen ongeveer 150.000 inwoners. In de afgelopen negentig jaar is
de Surinaamse bevolking sterk gegroeid. Volgens gegevens van de Verenigde Naties telt Suriname anno september 2025 circa 640.000 inwoners. De Surinaamse bevolking is statistisch gezien met meer dan 300% toegenomen.Het leven in Suriname concentreert zich al lang niet meer uitsluitend in Paramaribo, dat destijds bestond uit zandwegen en ezelkarren. Districten zoals Nickerie, Commewijne en Wanica zijn uitgegroeid tot grote woongebieden met diverse economische activiteiten. Het zijn zelfstandige stedelijke zones geworden. In Paramaribo wonen nu ongeveer 246.132 mensen en in Wanica zo’n 120.000. Ook Commewijne groeit momenteel sterk, zowel demografisch als economisch. Desondanks moet vrijwel iedereen - op Nickerianen na -
nog steeds naar Paramaribo afreizen wanneer men een overheidsrechter nodig heeft. Deze situatie is niet meer van deze tijd.Suriname maakt bovendien deel uit van een globaliserende wereld. Surinaamse ingezetenen (ook rechtspersonen) doen zaken met personen en bedrijven wereldwijd. Het aantal rechtsverhoudingen anno 2025 is niet te vergelijken met dat van 1935, terwijl de belangen van burgers en ondernemingen substantieel zijn toegenomen. Een verandering van het Surinaamse stelsel dat met rechtspraak is belast, is daarom dringend vereist, wil Suriname de uitdagingen van de hedendaagse wereld aankunnen en rechtszekerheid kunnen garanderen, ook aan buitenlandse justitiabelen wier belangen binnen de Surinaamse jurisdictie vallen.In het huidige stelsel wordt anno 2025 recht gesproken in twee instanties. Alle rechtsgedingen - ongeacht het rechtsgebied (civiel, administratief, straf), de omvang van het belang (financieel, maatschappelijk, staatsrechtelijk) en de complexiteit van de zaak - worden, op enkele uitzonderingen na, aangebracht bij de kantonrechter, die als enkelvoudige kamer (unus iudex, één rechter) recht spreekt.Behalve het kantongerecht in Nickerie zijn alle gerechtsgebouwen gevestigd in Paramaribo. Het Hof van Justitie van Suriname (het Hof), dat eveneens uitsluitend in Paramaribo zitting houdt, is overwegend belast met de behandeling van alle hogerberoepszaken, zowel strafrechtelijk als civielrechtelijk (inclusief administratief). Bij het Hof worden zaken behandeld door een meervoudige kamer (drie rechters). Het Hof spreekt recht in hoogste instantie.Ik pleit, in hoofdlijnen - zie mijn uitgebreide bijdrage hieronder - voor onder meer de volgende vernieuwingen:a. Het invoeren van rechtbanken (meervoudige kamers) in eerste aanleg, die kennisnemen van bij wet vastgestelde zaken op het gebied van civiel en straf.b. Het invoeren van een Ondernemingskamer bij de rechtbanken.c. Het onderbrengen van de rechter in kort geding bij de rechtbanken.d. Het behoud van de kantonrechter, die eenvoudige en veelvoorkomende civiele geschillen, alsook strafrechtelijke overtredingen beslecht. De kantonrechter blijft beschikken over een snelle procedure.e. Het Hof fungeert als hogerberoepsrechter voor beslissingen van kantonrechters en rechtbanken en houdt ook buiten Paramaribo zitting. In bij wet vast te stellen zaken zal het Hof recht spreken met vijf rechters.f. De administratieve rechtspraak wordt geïntroduceerd bij de rechtbanken, sectie administratief recht.g. Een derde rechtsinstantie, de Surinaamse Raad van Cassatie (liefst niet de naam “Hoge Raad”), doet haar intrede. Deze instantie waakt onder meer over de rechtseenheid. Haar beslissingen worden door lagere rechters opgevolgd.h. De rechtspraak wordt gedecentraliseerd: in alle (of in ieder geval meer) districten komt een kantongerecht. Burgers kunnen hun geschillen dan in hun eigen district laten beslechten. Daarnaast komen er ten minste drie rechtbanken verspreid over het land die rechtspreken in geschillen van de aan hen toegewezen districten (“breng het recht naar de burger”).i. De bedoeling van het Constitutioneel Hof wordt aangescherpt dan wel geïncorporeerd in het nieuwe stelsel.Het is van groot belang dat Suriname anno 2025 de verantwoordelijkheid neemt om het Surinaamse recht te vormen en te ontwikkelen tot een zelfstandig rechtssysteem, zodat in Suriname recht gesproken wordt aan de hand van Surinaamse bronnen van recht.Modernisering zal niet van de ene op de andere dag kunnen plaatsvinden. Er moet een tijdspad worden uitgezet en een samenhangend plan worden ontworpen dat stapsgewijs wordt uitgevoerd - geen fragmentarische of ad-hocacties. De noodzakelijke wetten zullen moeten worden aangenomen en financiële middelen moeten worden gealloceerd. Tevens zal brede dialoog nodig zijn tussen betrokken actoren, en moeten juristen en ondersteunend personeel worden opgeleid. Maar feit blijft dat Suriname deze vernieuwingen zal moeten doorvoeren om als sterke rechtsstaat deel te nemen aan de wereld van vandaag.Mr. G.R. SewcharanAdvocaat te Paramaribo
Voorzitter Stichting voor de Rechtsorde in Suriname (SRiS)
U kunt het gehele artikel hier downloaden.
Documenten: Naar_een_nieuw_stelsel_met_rechtspraak_belast_voor_ons_land_051225.pdf| starnieuws | Door: Redactie
