Baasaron: prijsdruk verlichten, handel digitaliseren en KMO’s financieren

Minister Andrew Baasaron gaat uitgebreid in op het beleid binnen EZ. Minister Andrew Baasaron van Economische Zaken, Ondernemerschap en Technologische Innovatie (EZ) positioneert drie pijlers voor 2025. Het drukken van de kosten

van levensonderhoud via prijsbeleid en handhaving; het versnellen van handel en vergunningverlening via digitalisering; en het financieren, trainen en internationaliseren van KMO’s. Daarachter schuilt een nuchtere realiteit: EZ draagt schulden van SRD 47,5 miljoen, kampt met krappe ruimte op (Goederen en diensten) en werkt vanuit huisvesting die “niet meer voldoet”.

Voor 2024 bedraagt de begroting circa SRD 462,75 miljoen, waarvan per 31 december 68% (SRD 315,2 mln) is gerealiseerd. De programmarealisatie lag op 62,3% (SRD 215,92 mln). Niet alle goedgekeurde autorisaties leidden tot bestelbonnen, en de post 'Gebouwen' bleef onbenut, wat de totale realisatie drukte. In 2025 (begroting SRD 333,96 mln)

lag de realisatie t/m 30 juni op 38% (SRD 125,25 mln).

Minister Baasaron deelde mee dat er openstaande verplichtingen zijn van SRD 47.495.776: nutsachterstanden (EBS, SWM, Telesur) SRD 5,12 mln, huurachterstanden (SRD 8,23 mln aan B. Chotelal; SRD 2,77 mln aan Havenbeheer NV) en gerechtelijke vonnissen SRD 26,88 mln. De resterende begrotingsruimte voor code 612 was in de Nota van Wijziging uitgeput; een verruiming van SRD 11,75 mln is aangevraagd voor deelbetalingen (nuts, jubilarissen, vonnissen, huren).

Het hoofdkantoor aan het Nieuwe Havencomplex en het pand aan de Saramaccadoorsteek voldoen niet (deplorabele staat). Voor Aanschaf, bouw en renovatie nieuw hoofdkantoor is SRD 36,375 mln begroot. 

Prijsbeleid en handhaving 

EZ publiceert tweewekelijks maximumprijzen voor 20 basisgoederen (vrijgesteld van invoerrechten, statistiekrecht, consentrecht en btw) en zet het Basisgoederen-project in 2025 voort. De Economische Controle Dienst (ECD) voerde in 2025 474 winkelcontroles uit (Paramaribo, Wanica, Commewijne, Para, Saramacca), naast 2024-brede acties bij importeurs en winkeliers. 

Resultaten: >40 winkels gesloten (2024) en ± SRD 8 mln aan boetes/verkoopopbrengsten van in beslag genomen goederen (2024); SRD 658.700 aan boetes (jan–jul 2025). Met ECD Alert wil het ministerie transparanter rapporteren over controles. De ECD-capaciteit groeit: 21 actieve medewerkers, 50 personen in BAvP-training (6 maanden) en 20 nieuwe aanstellingen gepland.

Vergunningen en meetwetgeving

Tussen 1 jan en 31 dec 2024 werden 1.018 bedrijfsvergunningen ingediend; 550 verstrekt, 468 in behandeling. EZ signaleert coördinatieknelpunten tussen adviesinstanties die vertraging veroorzaken. De Dienst Waarborg en IJkwezen keurde/herkeurde 1.585 meetmiddelen/weegwerktuigen, verrichtte 456 volumemetingen en ijkte 2.040 sieraden (inkomsten 2024: SRD 238.324,67; afzonderlijk gemeld: SRD 872.985 in 2024 en SRD 477.455 in 2025 uit dienstverlening).

KMO-financiering en ondernemersontwikkeling

Het KMO-fonds is herstart (beheer: Trustbank Amanah). Er worden leningen tot SRD 1 miljoen verstrekt met een looptijd van maximaal 10 jaar tegen een rente van 5%. De eigen inbreng is 25%.  SRD 3 miljoen is gealloceerd. Er was voor dit jaar SRD 20,808 miljoen opgebracht maar bij nota van wijziging is het bedrag gehalveerd. De KMO-Unit begeleidt aanvragers. 350 ondernemers kregen een training. 

Het SCSD/SURGE project (Wereldbanklening US$ 23 mln, waarvan US$ 16 mln voor EZ) is verlengd tot december 2026. 96 bedrijven ontvingen een matching grants (totaal ±US$ 8,2 mln), met potentieel 5.812 banen (2024–2028) en ±US$ 92,5 miljoen extra omzet. 413 ondernemingen volgden Business Development Services (waarvan 146 vrouwelijke, 59 marron en 77 inheemse ondernemers). Dit project kan volgens de minister reeds nu worden aangemerkt als te zijn succesvol en zal positieve resultaten opleveren voor zowel de economische ontwikkeling van Suriname als de betrokken gemeenschappen.

Digitale transformatie en AI

Minister Baasaron stond ook stil bij het gebruik van Artificial Intelligence (AI), die wereldwijd een transformerende impact op de samenleving en de economie heeft. Het is een technologie met de kracht om industrieën te vernieuwen, processen efficiënter te maken, economische groei te stimuleren en complexe vraagstukken op te lossen. AI staat centraal in het gesprek over de toekomst van technologie én maatschappij, omdat het niet alleen innovatie aanjaagt, maar ook nieuwe markten creëert, banen transformeert en de productiviteit vergroot, benadrukte de bewindsman. 

"Voor een land als Suriname biedt AI een bijzondere kans: de mogelijkheid om te staan op de schouders van reuzen. Door gebruik te maken van internationale kennis, best practices en technologische ontwikkelingen hoeft niet elk wiel opnieuw te worden uitgevonden. Op die manier kan sneller worden aangesloten bij de wereldwijde vooruitgang en kan de eigen ontwikkeling in een stroomversnelling komen. Het Directoraat Technologische Innovatie heeft daarom diverse initiatieven ontplooid om de mogelijkheden van AI te exploreren en te benutten."

Binnenkort wordt het Readiness Assessment for AI gelanceerd – een programma dat volledig door UNESCO wordt gefinancierd. In samenwerking met het ministerie van Onderwijs, andere overheidsinstanties en private stakeholders wordt hiermee de nationale  AI-readyness in kaart gebracht en een routekaart voor de toekomst ontwikkeld.Deze stappen openen voor Suriname de weg naar een toekomst waarin AI niet alleen een technologische innovatie is, maar ook een krachtig instrument voor economische groei, sociale vooruitgang en duurzame ontwikkeling.