Vijftig jaar geleden klonk die zin overal: Hier is mijn bijdrage. Premier Henck Arron deed een beroep op iedere Surinamer om mee te bouwen aan een welvarend land. De posters waren geen
decoratie, maar een opdracht. Nu, bij 50 jaar Srefidensi, klinkt die opdracht opnieuw - harder dan ooit. Want eerlijk is eerlijk: we hebben vijf decennia gepraat, maar het bouwen is nog steeds niet af.Het land feest, het land poetst, straten worden geveegd en vlaggen gehesen. Maar een frisse straat maakt nog geen frisse staat. De echte vraag is niet hoe groot we vieren, maar wat we vanaf morgen anders gaan dóén.In mijn hoofdstuk in de bundel Onafhankelijk: 50 schrijvers over 50 jaar Srefidensi, beschrijf ik hoe Suriname in 1975 in een koortsachtige sprint een grondwet, een vlag, een regering, ontwikkelingshulp
en lidmaatschap van de VN regelde. Maar staatswording bleek geen garantie voor stabiliteit. We kregen coups, oorlog, censuur, corruptie, angst, devaluaties. Wat duidelijk werd: onafhankelijkheid is geen bestemming, maar een verantwoordelijkheid. En die verantwoordelijkheid lieten we te vaak over aan leiders die haar niet droegen.Toch bleef het land overeind - niet dankzij systemen, maar ondanks systemen. Surinamers hielden elkaar overeind. Maar veerkracht is geen strategie. Het is een overlevingsmechanisme. En een land kan niet eeuwig overleven; het moet ontwikkelen.Daarom was de VSB-paneldiscussie de spiegel die we al te lang ontwijken. De afgelopen vijftig jaar bleven we een grondstoffenland: afhankelijk van bauxiet, goud, en nu olie. We schommelen mee met wereldprijzen, zonder buffers, zonder sterke instituten, zonder duurzame waardecreatie. Dat was niet de analyse van één deskundige - het kwam uit elk panel, elk perspectief.De boodschap was onverbloemd:Verder op dezelfde voet betekent nog vijftig jaar achterstand.Suriname kan niet bouwen op uitgeholde instituten, kortetermijnpolitiek en een cultuur waarin verantwoording optioneel is. We hebben een wettelijk verankerde langetermijnvisie nodig - geen plan voor een lade, maar voor een generatie. Een overheid die betrouwbaar is. Een civil society die niet pas schreeuwt als het huis al brandt, maar eerder het vuur ziet. Leiders die daden leveren, niet alleen speeches.Eigenlijk weten we dit al. Elk congres, elke commissie, elk rapport zegt hetzelfde. Maar de kloof tussen diagnose en discipline blijft gapend open. We praten de vooruitgang kapot.En nu komen olie en gas. Het kan een kans zijn, of een val. Niet geld hield ons klein, maar bestuur. Zonder transparantie en harde regels wordt olie geen redding, maar herhaling. Dan belanden we precies waar Arron ons voor wilde behoeden: een land dat rijk lijkt, maar zijn mensen arm laat.Daarom is zijn zin vandaag geen historische echo, maar een opdracht.Aan de regering: schep voorwaarden voor ontwikkeling, want dat is de kerntaak volgens artikel 6 van de Grondwet.Aan instituten: functioneer onafhankelijk.Aan het bedrijfsleven: diversifieer en creëer waarde.Aan de vakbeweging: stuur mee op productiviteit en rechtvaardigheid.
Aan burgers: kijk niet cynisch weg, maar eis discipline, transparantie en consequenties.
Journalisten moeten opnieuw hun rol claimen als waakhond, niet als toeschouwer.Hier is mijn bijdrage is dus geen zin uit 1975.Het is de vraag van 2025:Wat draagt ieder van ons vandaag bij aan de volgende vijftig jaar?Suriname heeft een mentale ommekeer nodig:Minder klagen, meer controleren.Minder beloven, meer uitvoeren.Minder etnisch rekenen, meer nationaal handelen.Minder weggeven, meer opbouwen.Srefidensi is niet alleen een feestdag.Het is een toets: zijn we eindelijk bereid volwassen te worden als republiek?De tijd van praten is voorbij.Nu begint het werk.
Nita Ramcharan
