Column: China bekeken: waar eigen verhaal en westerse opvattingen elkaar ontmoeten
| starnieuws | Door: Redactie
Zeven dagen in China. Uitgenodigd door de Chinese ambassade in Suriname, samen met collega-journalisten en mediaprofessionals. Het doel: kennismaken met de ontwikkelingen in het land en de manier waarop China zichzelf ziet
Wat onmiddellijk opviel, was de manier waarop verleden en toekomst met elkaar verbonden worden. Tijdens mijn verblijf vond de herdenking plaats van tachtig jaar “overwinning op de Japanse agressie” tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor China is dat geen
Die boodschap kreeg extra kracht door de gastenlijst, een week eerder met wereldleiders als Vladimir Putin, Narendra Modi en Kim Jong-un en - leiders die in het Westen vaak omstreden zijn. China laat zo zien dat het niet wacht op goedkeuring van Washington of Brussel. Het presenteert zichzelf nadrukkelijk als spil in een alternatief machtsblok, waar eigen geschiedenis en zelfbeeld leidend zijn.
De rol van de overheid was overal voelbaar. In economie, media en cultuur – niets ontsnapt eraan. De communistische partij definieert niet alleen de richting van het land, maar ook wat waarheid is. Waar wij in het westen persvrijheid koppelen aan het recht om macht te bekritiseren, krijgt dat begrip in China een andere betekenis. Kritiek op de overheid is ondenkbaar, want die wordt voorgesteld als bron van stabiliteit, werk en vooruitgang. Zonder partij geen groei, zonder groei geen voorspoed.
Nationalisme en discipline voor de Chinese zaak worden intensief gecultiveerd. Het collectief gaat boven het individu. China heeft zijn eigen verhaal en dat is in alle sectoren leidend. Daarbij speelt president Xi Jinping een centrale rol. Zijn naam viel overal, zijn citaten werden herhaald, zijn rol benadrukt als inspiratiebron voor economische en sociale vooruitgang. Xi is meer dan een president; hij is het symbool van een land dat zichzelf als wereldmacht ziet.
Tijdens een presentatie werd dat gevoel bijna letterlijk in een volkslied gegoten. Jongeren en ouderen zongen een lied met de boodschap: hard werken, samen bouwen aan de Chinese filosofie die van China het beste land maakt om te leven, vooruit te gaan en een goed bestaan op te bouwen. Het was indrukwekkend om te zien hoe dat collectieve idee niet alleen wordt verteld, maar ook muzikaal en emotioneel wordt ingeprent.
Natuurlijk was ik me bewust dat onze gastheren vooral de glanzende façade lieten zien. Wolkenkrabbers, hypermoderne fabrieken, indrukwekkende infrastructuur – het is allemaal écht, maar zorgvuldig geselecteerd. De minder fraaie kanten bleven buiten beeld. Toch kan ik niet ontkennen dat het indrukwekkend was. Het tempo van ontwikkeling en de ambitie om in alles de eerste te zijn – van kunstmatige intelligentie tot ruimtevaart – laten zien dat China niet langer genoegen neemt met een tweede plaats.
Wat mij misschien nog het meest trof, was hoe China zijn cultuur tot een marktproduct weet te verheffen. Met technologie en moderne media wordt cultuur professioneel en wereldwijd gepresenteerd. Ik was onder de indruk en stelde mezelf de pijnlijke vraag: hoe kan het dat wij in Suriname, een land met enorme etnische en culturele diversiteit, er niet in slagen om onze rijkdom op eenzelfde manier tot een internationaal product te maken? Wat voor China een bron van trots en kracht is, is bij ons vaak een bron van verdeeldheid.
Dat is misschien wel de grootste les die ik meenam. China laat zien dat een land zijn verhaal kan maken en wereldwijd kan uitdragen. Je hoeft het niet eens te zijn met de inhoud of de methoden – en ik zie de beperkingen haarscherp – maar je kan niet ontkennen dat het werkt. China vertelt zijn verhaal zó duidelijk dat de wereld moet luisteren. En wij? Wij blijven vaak hangen in kleinschaligheid en verdeeldheid, terwijl we een veelheid aan verhalen en culturen hebben die de wereld zouden kunnen verrijken. Misschien is dat de spiegel die China ons voorhoudt: een land telt pas werkelijk mee als het zichzelf durft te definiëren en te presenteren.
China is geen sprookje en geen karikatuur. Het is een complexe realiteit, waar propaganda, trots, macht en ambitie naadloos in elkaar overlopen. Het dwingt ons te erkennen dat de bril waarmee wij kijken even gekleurd is als die van hen. En misschien nog belangrijker: dat wij, in plaats van alleen te oordelen over de ander, ook de moed moeten vinden om onze eigen rijkdom tot een verhaal te smeden dat de wereld kan horen.
Wilfred Leeuwin
| starnieuws | Door: Redactie
