AUTONOMIE IN HET KONINKRIJK BLIJFT EEN ILLUSIE
| united news | Door: Redactie
WILLEMSTAD – Op 10 oktober wordt herdacht dat het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden vijftien jaar geleden ingrijpend werd herzien. Curaçao en Sint Maarten werden autonome landen, Bonaire, Sint Eustatius en Saba werden bijzondere gemeenten. Aruba had al sinds 1986 een status aparte.
Vijftien jaar later blikt het Nederlandse kabinet terug in een position paper bij het 70-jarig bestaan van het Statuut. Wie dat document met een Caribische bril leest, kan moeilijk tot een andere conclusie komen dan dat autonomie in het Koninkrijk vooral een illusie blijft.
Nederland strooit royaal met woorden als “gelijkwaardige dialoog” en “respect voor autonomie”. Maar onder
De Raad van State wees er eerder op dat er in het Koninkrijk sprake is van een democratisch tekort. Caribische Nederlanders zijn gebonden aan rijkswetten die in Den Haag worden gemaakt, maar hebben geen stem in het parlement dat die wetten vaststelt. Een simpele oplossing zou zijn om hen actief kiesrecht voor de Tweede Kamer te geven. Het kabinet wijst dit resoluut af.
De motivatie is onthullend. Caribische
Daarmee erkent Nederland impliciet dat Caribische Nederlanders tweederangsburgers zijn in hun eigen Koninkrijk. Ze moeten de regels volgen, maar mogen niet meebeslissen.
Het argument dat het maar om twee à drie procent van de wetgeving gaat – rijkswetten – is een rookgordijn. Juist die rijkswetten gaan vaak over de meest wezenlijke kwesties: financiën, defensie, nationaliteit, buitenlandse betrekkingen. En als er in Den Haag een aanwijzing aan een Caribisch land wordt gegeven, is de Caribische bevolking daar direct de dupe van, zonder ooit een stem te hebben gehad in de besluitvorming.
Het tweede pijnpunt is de geschillenregeling. Sinds 2010 is het Koninkrijk verplicht om een regeling te maken waarmee conflicten tussen de landen en Nederland kunnen worden beslecht. De Raad van State adviseerde dat geschillen over ingrijpen door Nederland onafhankelijk en bindend moeten kunnen worden getoetst. Een logische stap in een volwassen rechtsorde.
Maar het kabinet wijst dit af. Juridische en beleidsmatige kwesties zouden “te verweven” zijn om bindend te laten beslissen. In gewone taal: Nederland wil niet dat een onafhankelijke instantie kan oordelen over de rechtmatigheid van zijn eigen ingrijpen.
Daarmee blijft de waarborgfunctie eenzijdig in Nederlandse handen. Het Koninkrijk fungeert zo als scheidsrechter én speler tegelijk. Voor de Caribische landen betekent dit dat hun autonomie altijd voorwaardelijk is: zolang Den Haag het goed vindt.
Deze twee dossiers – democratisch tekort en geschillenregeling – leggen bloot hoe beperkt de Caribische autonomie werkelijk is. Zolang burgers geen volwaardige stem hebben en er geen onafhankelijke toetsing van Nederlands ingrijpen bestaat, is de autonomie van Curaçao, Sint Maarten en Aruba een koord om de nek: het kan elk moment worden aangetrokken.
Nederland spreekt graag over samenwerking en zelfredzaamheid, maar de kern van de machtsverhouding verandert niet. De Caribische landen blijven structureel afhankelijk, en Den Haag bepaalt waar de grenzen liggen.
Het 70-jarig bestaan van het Statuut en het 15-jarig jubileum van de huidige staatkundige structuur hadden hét moment kunnen zijn om de stap te zetten naar echte gelijkwaardigheid. Door Caribische Nederlanders volwaardig stemrecht te geven. Door een onafhankelijke geschillenregeling in te voeren. Door te laten zien dat autonomie meer is dan een papieren constructie.
In plaats daarvan kiest het kabinet ervoor de status quo te behouden. Autonomie blijft een belofte die niet wordt ingelost. Voor de Caribische landen is dat geen reden tot feest, maar tot heroverweging: hoe gelijkwaardig wil je eigenlijk zijn in een Koninkrijk dat je wel regels oplegt, maar je structureel buiten de deur houdt als het erop aankomt?
REGIO
| united news | Door: Redactie
